• Historisch boekje over sociaal werk vorige eeuw

Historisch boekje over sociaal werk vorige eeuw

Essentie: Hoe zag het dagelijks maatschappelijk werk er in de jaren zeventig uit?
Citaat: 'Dat de mensen zo weinig van het maatschappelijk werk afweten is de schuld van de maatschappelijk werkers zelf'
Attentie: Deze heruitgave van ‘Helpt ’t ook?’ geeft zowel inzicht in het sociaal werk in de vorige eeuw als vergelijkingsmogelijkheden met nu.
Opmerkelijk: Voor iedereen die een antwoord zoekt op de vraag naar de inhoud en werkwijze van het maatschappelijk werk (anno eind jaren zeventig).

Sociaal werk stond in de jaren zeventig van de vorige eeuw niet altijd even goed bekend. Critici en politici verwezen maar al te graag naar auteurs als Hans Achterhuis, die in zijn bekende boek ‘De markt van welzijn en geluk’ suggereerde dat welzijnswerkers met hun hulpaanbod afhankelijkheid en misère kweekten.
Jaap Buitink, toen uitvoerend maatschappelijk werker, vond dat het antwoord van werkers uit de praktijk moest komen door opening van zaken te geven over hoe het er in de praktijk werkelijk aan toe ging.
in de publicatie ‘Helpt ’t ook? Een kijkje achter de schermen van het dagelijkse maatschappelijk werk’ - hieronder gratis te downloaden - zette Buitink destijds zijn 'schermen' open.

Deze heruitgave geeft een beeld uit de praktijk van het maatschappelijk werk van zo’n 40 jaar geleden. Weliswaar geschreven voor de buitenwereld, maar zeker voor insiders van anno nu interessant.

Deze heruitgave van ‘Helpt ’t ook?’ geeft zowel inzicht in het sociaal werk in de vorige eeuw als vergelijkingsmogelijkheden met nu:

  • Wat was indertijd het antwoord uit de praktijk?
  • Was het werk toen inderdaad afhankelijk makend of toch ook al gericht op versterking van eigen kracht en verantwoordelijkheid?
  • Wat is er werkelijk veranderd sindsdien in het sociaal werk?
  • Wat kunnen we leren van het verleden?
  • Bestaat de noodzaak om meer te laten zien over het dagelijks sociaal werk en de kracht van het werk nog steeds?

Presentiebenadering
Zoals Buitink in de jaren zeventig werkte, zou nu met de 'presentiebenadering' kunnen worden gekarakteriseerd. Kenmerken van de presentie zijn, dat het gaat om een goede en nabije relatie, om zorg, om de waardigheid van de ander, het erkennen van de ander, om wederzijdsheid, om verhalen, om een nauwgezette afstemming op de leefwereld van de ander, om de wil de ander tot zijn of haar recht te laten komen. Niet de methodiek/techniek staat voorop, maar de vertrouwensrelatie (zie ook hoofdstuk 'Doe maar gewoon', pag. 50 van 'Helpt 't ook?').

Herstel professionele logica
Daarbij herkent Jaap Buitink zich ook in Geert van der Laan (voormalig bijzonder hoogleraar Grondslagen Maatschappelijk Werk), die het begrip 'professionele logica' op de agenda van het sociaal werk plaatste. Hij zei dat de laatste decennia rationalisering van werkprocessen belangrijker is geworden dan de logica van de uitvoerend werker op de werkvloer. Herstel van de professionele logica verdient meer aandacht volgens Van der Laan: 'ambachtelijkheid is gebaseerd op wat wat werkt, een technocratische benadering niet'.
Maar 'wat is gebaseerd op het werk', moet wel worden opgeschreven. Daarom pleit Buitink er ook anno 2017 voor dat professionals hun verhalen over hun werk (meer) naar buiten brengen. Om te laten zien wat werkt en daarmee de professionele logica te verduidelijken.
(Zie ook Hoofdstuk 8 in het boek Moresprudentie. Ethiek en beroepscode in het sociaal werk. Zie hier info boek).

Recensie over 'Helpt 't ook?' voor openbare bibliotheken
Vanuit zijn praktijkervaringen als maatschappelijk werker geeft de auteur een heldere beschrijving van wat het (algemeen) maatschappelijk werk is en hoe het werkt in de dagelijkse praktijk. Een korte geschiedenis van het welzijnswerk in Nederland, praktijkvoorbeelden en een aantal cliënt-tekeningen maken dit boek tot een vlot geschreven, goed toegankelijk werk voor iedereen die een antwoord zoekt op de vraag naar de inhoud en werkwijze van het maatschappelijk werk. Aan te bevelen voor iedere Openbare Bibliotheek.
(NBD|Biblion recensie, G. Brandorff, 1982)

Recensie in het vakblad van de beroepsvereniging Nederlandse Organisatie voor Welzijnswerkers
Beter dan Buitink zelf drukt het Tweede kamerlid Dien Cornelissen uit, waarom een dergelijke bundel zo nodig geschreven moest worden. ‘Welzijnswerk moet zich beter gaan presenteren. Het maatschappelijk werk heeft niet zo'n goede naam. Dat wreekt zich nu. Onbekendheid speelt een belangrijke rol bij het niet-waarderen van die sector. Naar buiten toe hebben ze nooit zo goed laten zien waar ze allemaal mee bezig zijn'. Buitink koos deze opmerking van de CDA-welzijnsspecialiste als het motto van zijn boek, dat de bijzonder meevoelende titel ‘Helpt het ook?’ kreeg.
Buitinks boek is een mixture van praktijkverhalen, wat niet al te zwaar verteerbare theorie en hier en daar een historisch schetsje. Een aardige blik in de keuken van het algemeen maatschappelijk werk geven de praktijkverhalen.
(Guus Mater voor NOW-Nieuws. 1982)

Helpt het ook; een poging tot meer openheid; artikel in De Telegraaf
,,Begrijp me goed", zegt Jaap Buitink, “ik heb geen moeite met kritiek op het werk - kritiek is goed - maar die moet dan wel gaal over wat we werkelijk doen."

, vindt Buitink. ,,Het maatschappelijk werk heeft verzuimd om in heldere taal duidelijk te maken wat er precies gebeurt. 'Je neemt mensen hun eigen verantwoordelijkheid af’, is een veel gehoorde opmerking. We hebben altijd gefunctioneerd achter gesloten deuren en dat is vragen om misverstanden.”
Door op een gewone manier over het dagelijkse werk te schrijven en een aantal voorbeelden te geven van mensen met problemen probeert Jaap Buitink de misverstanden en vooroordelen uit de weg te ruimen.
(Marice Bartenstein, Telegraaf, 15-06-1983)
Originele artikelen zijn hier verkrijgbaar.

Zie ook Canon Sociaal Werk

Anno nu geven sociaal werkers ook opening van zaken. Verhalen uit de praktijk zijn te lezen op de website 'Dit is het sociaal werk'

Download hieronder het pdf-bestand van 'Helpt 't ook?':
Link (pdf)